مهارتهای اجتماعی کودکان
مهارتهای اجتماعی کودکان
مهارتهای اجتماعی برای کودکان به عنوان یکی از مهمترین مهارتها در طول زندگی ایفای نقش میکنند. این مهارتها شامل توانایی برقراری ارتباط، همکاری، حل تعارض، قواعد ادب و احترام و مدیریت احساسات است. توسعه مهارتهای اجتماعی در کودکان برای رشد سالم و موفقیت در زندگی اجتماعی بسیار اهمیت دارد. در این مقاله، به بررسی اهمیت و راهنماییهایی برای توسعه مهارتهای اجتماعی در کودکان میپردازیم.
بدنیا آمدن به تنهایی کودکان را در معرض تعامل با دیگران قرار میدهد و ارتباطات اجتماعی را برای آنها الزامی میسازد. بنابراین، توسعه مهارتهای اجتماعی در این دوره بسیار مهم است. مهارتهای اجتماعی باعث میشوند کودکان بتوانند به طور موثر با دیگران ارتباط برقرار کنند، مشکلات را حل کنند و روابط مثبتی را برقرار کنند.
راهنمایی برای توسعه مهارتهای اجتماعی در کودکان
نمونهگیری
به عنوان والدین، نقش الگویی مثبت در توسعه مهارتهای اجتماعی کودکان داشته باشید. نشان دادن رفتارهای مثبتی مانند احترام به دیگران، شنیدن با دقت و همکاری با دیگران، کودکان را تشویق به تقلید و تقویت این رفتارها میکند.
آموزش اصول ارتباطی
به کودکان نشان دهید که چگونه ارتباط برقرار کنند و احساسات و نیازهای خود را به دیگران بیان کنند. آموزش مهارتهای ارتباطی مانند صحبت کردن با احترام، شنیدن با دقت و بیان احساسات به کودکان این امکان را میدهد که در ارتباط با دیگران موفقیتآمیزتر باشند.
حل تعارض
کودکان باید یاد بگیرند که چگونه در مواجهه با تعارضات و نزاعها به صورت مثبت و سازنده عمل کنند. آموزش مهارتهای حل تعارض مانند گفتگو، تقسیم وظایف، توجه به نقاط مشترک و جستجوی راه حلهای منصفانه را به کودکان آموزش دهید.
تشویق همکاری: توانایی همکاری و کار در تیم را به کودکان یاد دهید. بازیها و فعالیتهای گروهی را ترتیب دهید تا کودکان بتوانند مهارتهای همکاری، قراردادهای اجتماعی و تقسیم وظایف را تجربه کنند.
آموزش قواعد اجتماعی
به کودکان یاد دهید که قواعد اجتماعی را رعایت کنند. این شامل احترام به دیگران، صحبت کردن به طور محترم، به انتظار رفتاری مناسب در جمع و احترام به مرزها و حقوق دیگران است.
مدیریت احساسات
ارائه راهنمایی برای مدیریت احساسات به کودکان بسیار اهمیت دارد. آموزش راهکارهایی مانند تشخیص و بیان احساسات، کنترل خشم و ناراحتی، تفکر مثبت و احترام به احساسات دیگران، به کودکان کمک میکند تا در مواجهه با موقعیتهای اجتماعی بهتر عمل کنند.
ایجاد فرصتهای اجتماعی
فراهم کردن فرصتهایی برای کودکان برای برقراری ارتباط با همسالان و دیگر افراد از طریق بازیها، مهمانیها، مراجعه به پارکها و مشارکت در فعالیتهای اجتماعی به توسعه مهارتهای اجتماعی کودکان کمک میکند.
مهارت های مهم برای آموزش به کودک
مهارت اشتراگ گذاری در کودکان
مهارت اشتراکگذاری در کودکان برای دوستیابی میتواند کمککننده باشد. یک تحقیق انجام شده در سال ۲۰۱۰ و منتشر شده در یک مجله علوم روانشناسی نشان داد که کودکان در سنین نزدیک به ۲ سالگی تمایلی به اشتراکگذاری با دیگران دارند، البته در صورت وجود منابع کافی.
با این حال، کودکان در رده سنی ۳ تا ۶ سال عموماً خودخواهتر هستند و چندان تمایلی به اشتراکگذاری ندارند، به خصوص اگر مورد اشتراکگذاری برای آنها هزینهای داشته باشد. به عنوان مثال، یک کودک که فقط یک شیرینی دارد، تمایل کمتری به نصف کردن آن با دوست خود دارد، زیرا این کار برای کودک به معنی لذت کمتری از خوراکی است. اما ممکن است که کودکان بخوبی اسباببازیهایی که تمایلی به بازی کردن با آنها ندارند را با دیگران به اشتراک بگذارند.
در سنین ۷ تا ۸ سالگی، بیشتر کودکان مفهوم عدالت را درک میکنند و تمایل به اشتراکگذاری در آنها افزایش مییابد. همچنین، مطالعات نشان دادهاند که بین اشتراکگذاری و رضایت از زندگی رابطهی مستقیمی وجود دارد.
به طور کلی، مطالعات نشان دادهاند که کودکانی که به خودشان حس بهتری دارند، به احتمال بیشتری رغبت به اشتراکگذاری دارند. اشتراکگذاری همچنین باعث میشود که کودکان احساس بهتری نسبت به خودشان پیدا کنند. بنابراین، آموزش اشتراکگذاری به کودکان میتواند باعث تقویت عزت نفس آنان شود.
برای آموزش اشتراکگذاری به کودکان، میتوانیم به آرامی و بدون اصرار بر چیز خاصی، با تاکید و توجه به کودک در زمانی که چیزی را به اشتراک میگذارد، این عادت را در او تقویت کنیم. میتوانید از کودک خود برای اشتراکگذاری با دیگران تشکر کنید و به او یادآوری کنید که این کار چه تأثیر مثبتی روی دیگران داشته است.
توانایی همکاری در کودکان
توانایی همکاری یک مهارت مهم است که برای موفقیت در جوامع مختلف ضروری است. در زمان کودکی، فرزندان نیاز دارند تا مهارت های همکاری را در بازی با دیگران یا در محیط های آموزشی از جمله کلاس درس، تقویت کنند. همچنین، در بزرگسالی نیز برای دستیابی به موفقیت، افراد در محیط کار به عنوان یک تیم نیازمند همکاری مؤثر هستند. همکاری همچنین در روابط عاشقانه و زناشویی نقش مهمی دارد.
از سن حدود سه و نیم سالگی، کودکان می توانند با همسالان خود همکاری کنند تا به یک هدف مشترک دست یابند. همکاری در کودکان می تواند شامل ساخت برج با اسباب بازی یا بازی در یک بازی گروهی باشد که نیازمند مشارکت تمام اعضای گروه است.
مهم نیست که کودک در یک تیم به عنوان رهبر عمل کند یا در نقش دنبال کننده باشد. مهم این است که از طریق همکاری با دیگران، اطلاعات و مهارت های بیشتری را درباره خودشان بیابند.
برای آموزش همکاری به کودکان، می توانید در مورد اهمیت کار گروهی و بهبود نتایج در صورت انجام تیمی صحبت کنید. همچنین، می توانید فرصت هایی را در خانه ایجاد کنید تا اعضای خانواده با یکدیگر همکاری کنند. به عنوان مثال، با تقسیم کارها برای تهیه وعده های غذایی یا انجام وظایف روزمره زندگی، می توانید بر اهمیت همکاری تأکید کنید.
مهارت گوش کردن در کودکان
گوش دادن به معنای نه تنها ساکت نشستن است، بلکه شامل درک دقیق آنچه که فرد مقابل در حال گفتن است میشود. گوش دادن یک جزء بسیار مهم از ارتباطات سالم است.
علاوه بر این، آموزش در مدارس بر پایه گوش دادن بنا شده است. درک محتوا، یادداشت برداری و تفکر درباره گفتههای معلم، باعث پیشرفت تحصیلی کودک میشود و ارتباط مستقیمی با موفقیت تحصیلی در سطوح بالاتر دارد.
بنابراین، بسیار مهم است که کودک شما به گونهای تربیت شود که بتواند به درستی گوش دهد، سخنان دوستان، همسر یا رئیس خود را به درستی درک کند. در عصر دیجیتال، یادگیری مهارت اجتماعی گوش دادن دشوارتر شده است، زیرا بسیاری از افراد وقتی با کسی صحبت میکنند، اغلب به صفحه گوشی موبایل خود توجه میکنند.
به عنوان مثال، فرض کنید کودک شما در حال بیان ناراحتیهایش درباره روز مدرسه است و شما با تمرکز کامل به او گوش میدهید، بدون اینکه تلفن همراه خود را چک کنید یا به تماسها و پیامهای دریافتی پاسخ دهید. این نشان دهنده مهارت خوب شما در گوش دادن به کودکتان است و نشان میدهد که شما او را برای شنیدن و درک درست ارزیابی میکنید.
مهارت اجتماعی احترام به حریم شخصی
بخشی از مهارتهای اجتماعی که به کودکان آموزش داده میشود، احترام به حریم شخصی دیگران است. برخی از کودکان ممکن است عادت داشته باشند که از فاصله نزدیک با دیگران صحبت کنند، اما این ممکن است باعث آزار و اذیت دیگران شود. به همین دلیل، ضروری است که به کودکان آموزش داده شود که چگونه به حریم شخصی دیگران احترام بگذارند.
میتوانید قوانینی در خانه تعیین کنید تا کودکان یاد بگیرند که حریم شخصی افراد را رعایت کنند. برخی از این قوانین شامل دربستن در قبل از ورود به اتاق شخص دیگر، یا کاهش تماس فیزیکی در حین مکالمه با دیگران میشوند.
اگر فرزند شما عادت دارد که اشیا را از دست دیگران بردارد یا در حال عصبانیت آنها را هل میدهد، میتوانید این رفتارها را تنبیه کنید و به او بیاموزید که احترام به حریم شخصی دیگران ضروری است.
همچنین، اگر کودک شما عادت دارد که روی پای آشنایان بنشیند یا بسیار نزدیک به دیگران بایستد، میتوانید از این موقعیت برای آموزش حریم شخصی به او استفاده کنید. به طور خصوصی با او درباره این موضوع صحبت کرده و به او توضیح دهید که هر فردی حق دارد به فاصله و حریم شخصی خود احترام بگذارد.
به طور کلی، آموزش مهارت اجتماعی احترام به حریم شخصی به کودکان، به آنها کمک میکند تا در ارتباطات خود با دیگران، احترام و حساسیت لازم را نشان دهند و روابط سالم و متقابل را برقرار کنند.
مهارت ارتباط چشمی
مهارت برقراری ارتباط چشمی یک بخش مهم از توانایی ارتباطی است که باید به درستی توسعه یابد. برخی از کودکان مشکلاتی در برقراری ارتباط چشمی با طرف مکالمه خود دارند، بدون اینکه اهمیت خاصی به دلیل خجالت یا عدم تمرکز به جای دیگری بپردازند. اما برای توسعه این مهارت در کودکان، اقداماتی می توان انجام داد.
یک روش موثر برای تقویت مهارت برقراری ارتباط چشمی در کودکان، استفاده از بازی و تمرینات است. شما می توانید دو سناریو مختلف را با کودکتان تمرین کنید. در سناریو اول، از کودک بخواهید تا یک داستان برای شما تعریف کند، در حالی که شما به طور متناوب به جاهای دیگر نگاه می کنید، چشمانتان را ببندید یا به زمین خیره شوید. در سناریو دوم، در حین داستان، نگاهتان را به چشمان کودک تمرکز دهید. سپس از کودک بخواهید تا احساس خود را در این دو حالت بیان کند.
این تمرین به کودک کمک می کند تا درک کند که برقراری ارتباط چشمی با مکالمهکننده یک راه موثر برای انتقال اطلاعات و ارتباط است. شما می توانید با تشویق و جوایزی ساده، مانند تشویق و اعطای جایزه به کودک برای مواقعی که توانسته باشد این مهارت را به درستی اجرا کند، او را تشویق کنید.
همچنین، می توانید از روشهای دیگری نیز برای تقویت مهارت برقراری ارتباط چشمی استفاده کنید. به عنوان مثال، می توانید با کودک در مواقعی که یکدیگر را تماشا می کنید، مستقیماً چشم به چشم ارتباط برقرار کنید و با او در مورد آنچه در حال تماشا است صحبت کنید. این تمرین می تواند به کودک کمک کند تا توجه و تمرکز خود را بر روی فرد دیگر متمرکز کند و مهارت ارتباط چشمی را بهبود بخشد.
با این حال، باید به خاطر داشت که هر کودک ممکن است نیازهای مختلفی داشته باشد و روشهای مختلفی برای تقویت مهارت برقراری ارتباط چشمی میتوان انجام داد. مهمترین نکته آن است که به کودک خود بیان کنید چگونه باید در ارتباط چشمی عمل کند و این مهارت را تمرین کند.
بهتر است از روشهای آموزشی تعاملی استفاده کنید. مثلاً میتوانید با کودک روزمرههایی را تمرین کنید که در آنها ارتباط چشمی مهم است. به عنوان مثال، زمانی که با کودک صحبت میکنید، برای مدت کوتاهی نگاهتان را به چشمان او تمرکز دهید و سعی کنید او هم به شما نگاه کند. سپس بتوانید به او تشویق کنید و احساس خوبی که در این حالت به دست میآید، را به وی بیان کنید.
همچنین، میتوانید از بازیهای تعاملی استفاده کنید که در آنها باید به چشمان یکدیگر نگاه کنید. مثلاً میتوانید با کودک یک بازی مشترک انجام دهید که در آن هر دو باید به چشمان همدیگر نگاه کنید و سعی کنید برقراری ارتباط چشمی را تقویت کنید.
مهارت رعایت ادب
مهارت رعایت ادب یکی از مهارتهای مهمی است که باید به کودکان آموزش داده شود. این مهارت شامل استفاده از کلمات مودبانه، مانند “لطفاً” و “ممنونم” و رعایت اصول و ارزشهای محترمانه است. با استفاده از این کلمات و اصطلاحات محترمانه، میتوان توجه کودکان را به درستی جلب کرد و آنها را در فرآیند یادگیری ادب و احترام به دیگران یاری کرد.
برای آموزش ادب به کودکان، میتوان از روشهای زیر استفاده کرد:
الگوی مناسب
بهتر است خودتان به عنوان یک الگوی مناسب رفتار کنید. در برخورد با کودکان، از کلمات محترمانه و مودبانه استفاده کنید. به طور مداوم از عباراتی مانند “نه متشکرم” یا “بله ممنون” استفاده کنید. همچنین، وقتی کودک شاهد مکالمههای شما با دیگران است، نشان دهید که شما نیز به آنها با ادب و احترام رفتار میکنید. این رفتارها به کودک نشان میدهد که چگونه باید در مواقع مختلف رفتار کند.
تشویق و تمرین
هنگامی که کودکان از کلمات مودبانه استفاده میکنند یا ارزشهای محترمانه را رعایت میکنند، آنها را تشویق کنید. به آنها بگویید که بسیار خوب عمل کردهاند و از رفتارشان تشکر کنید. همچنین، با کودکان تمرینهای عملی انجام دهید. مثلاً، نقشبازیها را برگزار کنید و آنها را در موقعیتهای مختلف قرار دهید تا از رعایت ادب و احترام بهرهبرند.
آموزش مستقیم
با کودکان در مورد ارزشها و اصول محترمانه صحبت کنید. به آنها توضیح دهید که چرا باید از کلمات مودبانه استفاده کنند و چرا باید به دیگران احترام بگذارند. از مثالهای واقعی استفاده کنید تا بهتر درک کنند که احترام و ادب چه تأثیری در روابط انسانی دارد.
تمرین در محیطهای مختلف
مهارتهای رعایت ادب را نه تنها در خانه بلکه در محیطهای دیگر نیز تمررسی کنید. برای مثال، هنگامی که با کودک به بازدید از مکانهای عمومی میروید، آنها را آموزش دهید که چگونه در این مکانها رفتار کنند و به دیگران احترام بگذارند.
توضیح دادن عواقب
به کودکان توضیح دهید که عدم رعایت ادب و احترام ممکن است چه عواقبی داشته باشد. بیان کنید که با رعایت ادب، روابط بهتری با دیگران برقرار میشود و محیط اجتماعی بهتری رقم میخورد.
تمرین در شرایط واقعی
کودکان را در شرایط واقعی مانند مراسم عمومی، جشنوارهها یا مراجعه به مکانهای خاص، تمرین دهید. این موقعیتها به آنها فرصت میدهد تا مهارتهای رعایت ادب را در عمل تجربه کنند و در محیطهای مختلف از آنها استفاده کنند.
مقالات مرتبط:
اولین دیدگاه را ثبت کنید